Czym jest Horyzontalny Rozkład Jazdy?

• Koncepcją pasażerskich połączeń kolejowych opartych na stałych liniach komunikacyjnych tworzących cykliczny, przejrzysty i zapewniający wygodne przesiadki rozkład jazdy.
• Zasadami organizacji rynku pasażerskich przewozów kolejowych – w oparciu o HRJ określane będą linie komunikacyjne wymagające dotacji (tzw. PSO – public service obligation) oraz bilansujące się biznesowo (tzw. komercyjne) – całościowo tworzące jeden spójny system.
• Narzędziem do liberalizacji rynku przewozów dalekobieżnych od 2030 r. – w oparciu o HRJ przy wykorzystaniu najlepszych doświadczeń europejskich będą określane pakiety przetargowe i ogłaszane przetargi na przewozy.
• Wyznacznikiem potrzebnej przepustowości sieci kolejowej, tak aby była ona uszyta na miarę rozkładu jazdy. W ten sposób będzie można precyzyjnie określać zakres inwestycji (w nowe i istniejące linie kolejowe) i prac utrzymaniowych.
• Wyznacznikiem, o której godzinie pociąg ma się pojawić na danej stacji, aby zapewnić przesiadki i budować system połączeń. Interwencja w infrastrukturę może być dobrana do policzalnego celu, jakim jest konkretny czas jazdy.
• Wyznacznikiem potrzeb taborowych.
• Wyznacznikiem potrzeb finansowych związanych z organizacją przewozów (lub dostosowaniem skali przewozów do możliwości budżetowych).
• Zasadami ewolucji siatki połączeń, pozwalającym na stopniowe zwiększanie pracy eksploatacyjnej w kolejnych rozkładach, tak aby oferta przewozowa na przestrzeni lat była spójna.
• Narzędziem do priorytetyzacji potrzeb inwestycyjnych m. in. na podstawie prognozowanego przyrostu liczby pasażerów i wielkości ruchu pociągów.
• Narzędziem dla organizatora przewozów dalekobieżnych, które pozwoli na stworzenie precyzyjnego planu transportowego ministra właściwego ds. transportu, zapewniającego ścisłą koordynację z ruchem regionalnym.
• Uogólniając: narzędziem do podejmowania strategicznych decyzji dotyczących sektora kolejowego oraz do wdrożenia liberalizacji rynku.

HRJ będzie podstawą dla:

• nowego planu transportowego ministra właściwego ds. transportu w zakresie międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozów pasażerskich[1], który zdefiniuje funkcjonowanie rynku przewozów dalekobieżnych i będzie stanowił ramę dla planów wojewódzkich.
• przetargów na dalekobieżne przewozy kolejowe, których organizatorem jest minister właściwy do spraw transportu (realizacja przewozów od rozkładu 2030/2031 r.).
• strategicznego planowania zdolności przepustowej przez PLK S.A., zgodnie z wymogami unijnego projektu tzw. rozporządzenia o przepustowości[2].
• programowania rozwoju infrastruktury kolejowej w Polsce.

Dlaczego niezbędne jest wdrożenie HRJ?

• Wdrożenie liberalizacji rynku przewozów dalekobieżnych od 2030 r. wynika ze zobowiązań unijnych – HRJ to dobra organizacja tego procesu, która pozwoli wykorzystać szansę na wzrost liczby pasażerów, spadek cen biletów oraz zapewni korzyści dla wszystkich uczestników rynku.
• Obecnie rozkład jazdy jest planowany w perspektywie kolejnego roku, a projekty inwestycyjne w perspektywie 20 lat – wdrożenie HRJ zapewni dopasowanie inwestycji do potrzeb przewozowych.
• Polska będzie zobowiązana do wdrożenia unijnego rozporządzenia o przepustowości wymuszającego długoterminowe planowanie rozkładu jazdy.
• Każdy rozwinięty kolejowo kraj w Europie posiada odpowiednik HRJ lub jego elementy (np. Czechy, Niemcy, Austria, Szwajcaria, Holandia).

Jak opracowany jest HRJ?

HRJ to rozkład jazdy pociągów dla lat 2031-2040:

• Oparty na prognozach ruchu – znane jest średnie zapełnienie każdego pociągu na jego trasie i wymiana podróżnych na stacjach.
• Możliwy do realizacji – oparty na wykresach ruchu pociągów z analiz mikrosymulacyjnych weryfikujących możliwość przejazdu każdego pociągu w praktyce.
• Dostosowany do możliwości infrastruktury w danym roku i potrzeb przewozowych.
• Będący efektem procesu konsultacji z rynkiem (potencjalni przewoźnicy krajowi i zagraniczni) oraz regionalnymi organizatorami przewozów (urzędy marszałkowskie), ekspertami branżowymi i organizacjami społecznymi.

Kto realizuje prace nad HRJ?

Projekt Horyzontalnego Rozkładu Jazdy jest realizowany wspólnie przez Ministerstwo Infrastruktury, Centralny Port Komunikacyjny sp. z o. o., PKP Polskie Linie Kolejowe S. A., Centrum Unijnych Projektów Transportowych oraz we współpracy z Urzędem Transportu Kolejowego.

______________________________________________________________________________________________

[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 grudnia 2020 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich oraz w wojewódzkich przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (Dz.U. 2020 poz. 2328), https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200002328 

[2] Regulation of the European Parliament and of the Council on the use of railway infrastructure capacity in the single European railway area, amending Directive 2012/34/EU and repealing Regulation (EU) No 913/2010, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52023PC0443